راپور: حبیب الرحمن تاثیر

په افغانستان کې د طالبانو د رژیم له راتګ سره سم په دغه هیواد کې د نورو ناخوالو ترڅنګ یو ناسور د مخدره موادو د کښت هم دی چې په هیواد کې د سړو، ښځو او ان د ماشومانو له لورې د استعمال ترڅنګ ځینو ځنګلوریو هیواددونو او بیا نورې نړۍ ته پسې قاچاقېږي چې افغانستان په نړۍ کې د دغه توکیو د کښت، تولید او استعمال په قطار کې لومړی مقام لري.

که څه هم چې د افغانستان په مرکزي سیمو په ځانګړې توګه په غزني کې د دغه توکیو کښت بېخي لږ ترسترګو کیږي خو بیا هم د دغه موادو له استعمال څخه د دغه ولایت په زرګونه کورنۍ او د کورنیو غړي ځورېږي، چې له امله یې د نور افغانستان ترڅنګ په دغه سیمه کې هم ځوانان، مېرمنې او ماشومان اخلاقي فساد، غلاوو، جګړې او ځینو نورو بدمرغیو ته مخه کوي.

څنګه چې په افغانستان کې د وسله والو ځینې سیمه ییزې جګړې او د ځینو پولیسو ناسمه دنده هم د دغه مخدره توکیو په کاروبار او استعمال پورې تړاو بلل کیږي، نو په غزني کې مدني فعال جمیل وقار وایې: کورنی تاوتریخوالی ورڅخه زیږي او استعدادونه ورڅخه ضایع کیږي، هغه زیاتوي: ((افغانستان د نړۍ نیږدې ۹۹ سلنه مخدره مواد تولیدوي، له بده مرغه په دې وروستیو کې په دې هېواد کې په مخدره موادو د روږدو کسانو شمېر هم مخ په زیاتېدو دی، د اخلاقي فساد، غلا او جګړو سربېره ټولنه له یو شمېر نورو ناخوالو هم متضرره کوي، کورنۍ تاوتریخوالی، بې کاري، په مخدره موادو روږدي کسان د ټولنې په اوږو بار هغه بدمرغۍ دي چې له مخدره موادو څخه را زېږيږي)).

که ځینې کسان د مخدره مواد مخنیوی د هغوی په قانوني ګرځولو او نورې نړۍ ته په استولو او په درملو کې ورڅخه په کار اخیستلو، زعفرانو او نورو دا ډول کښتونو ته د خلګو په پام اړولو او په دې برخه کې له بزګرانو سره په مرسته کولو، د مخدره موادو د قاچاق په مخنیوي او د افغانستان د سرحدونه په مظبوطولو، د هغه زورواکيو او دولتي چارواکیو چې په دولت کې پر لویو ځوکیو ناست او د قاچاقبرو ډلو ملاتړ کوي د هغوی د نیولو او محاکمه کولو، د هغه ځایونو چې مخدره مواد په کې پلورل کیږي له هغوی څخه د دولتي چارواکیو د سرپرستۍ د لرې کولو او له منځه وړلو پورې تړي.

خو ځینې نور بیا د دغه کښت او استعمال د مخنیوي له پاره ځینې نور لارې چارې سنجوي او وايي: د روږديو کسانو تداوي کول تر څو هغوی ورڅخه لاس واخلي او اعتبار یې راټیټ شي، د ملا امامانو، محلي شوراګانو او ځینې غونډو او ورکشاپونو په وایسطه په خلګو کې په عامه پوهاوي پوري تړي، نو په غزني کې د خبریالانو د ټولنې مشر محمد عارف نوري وايي: ((که بزګرو ته د نورو شیانو د ساتلو له پاره سړې خونې جوړې شي او دغه سبزیات یې په غیر موسمونو کې ښې پیسې ورته وګټي شاید د تاریاکو د حرام کښت له کرلو څخه لاس واخلي))

دا چې افغانستان د نورو ناخوالو ترڅنګ له اداري فساد څخه هم ځورېږي نو ډاکټر نظر افغان باور لري چې:  ((که د فساد مخه ونیول شي نو د مخدره موادو د کښت، قاچاق، کاروبار او استعمال مخه ورسره ډب کیدی شي))، ځکه د ده په فکر د دغه ناروا عمل تر شا د اداري فساد لاس کیدی شي.

څنګه چې ډیری د نظر خاوندان د دغه کار د مخنیوي له پاره بېلا بېلې لارې بیانوي، نو په ختیځ زون کې د اسوشیټیډ پریس فوټو ژورنالیسټ انور دانشیار بیا درې اساسي لارې ښیې چې د کونکارو او نورو مخدره موادو د کښت او کاروبار مخه ورسره نیول کیدل شي، د ده په خپره: ((د امنیت ټینګول، ځکه کوکنار په هغه ځایونو کې کرل کیږي چې وسله وال په کې جنګیږي او امنیت نه شته، دوهم خلګو ته په سهي مانا عامه پوهاوی ورکول دی، ترڅو خلګ په ټولیزه توګه د دغه شیانو له اقتصادي، ځاني، روغتیايي، کلتوري، امنیتي او نورو زیانونه څخه خبره شي، دریم په شفاف ډول خلګو ته د اصلاح شویو تخمونو بدیل، که څه هم چې دا پروسه د افغانستان دولت له لورې افغان بزګرو ته پیل شوې وه خو د سیمې د خانانو، ملکانو، ولسوالانو، مشرانو، پولیسو او ځینو نورو اشخاصو له لورې د لاسوهنې له امله ناکامه او ناکاره شوه)).

څنګه چې افغانستان په مذهب باوري ټولنه ده او خلګ ورته زیات درناوی کوي نو ځینې کسان بیا وايي چې تر څو پورې دغه مخدره مواد، د هغوی کښت، کاروبار او استعمال په مطلق ډول حرام نه وي ګڼل شوي تر هغې پورې یې مخنیوی ناشونی کار دی، خو بیا هم د هغوی مطلق حرام ګڼل ځکه ناشونی کار ګڼل کیږي چې ویل کیږي ځینې جګړې د همدغه کار په موخه پر مخ وړل کیږي، چې هلمند یې بېلګه بلل کیږی.

By: Habib Urehman Taseer 

h.taseer@gmail.com

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: